Przejęcie punktu złomu a obowiązek uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów i uzyskania decyzji środowiskowej.
Podjęcie działalności polegającej na zbieraniu lub przetwarzaniu odpadów wymaga uzyskania odpowiedniego zezwolenia administracyjnego.
W niektórych przypadkach, jeżeli dodatkowo dane przedsięwzięcie gospodarcze można będzie zakwalifikować jako przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko przed uzyskaniem takiego zezwolenia konieczne jest przeprowadzenie postępowania w celu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji. Z takim przedsięwzięciem będziemy mieć do czynienia, między innymi, w przypadku prowadzenia punktu zbierania lub przeładunku złomu.
Spotkaliśmy się ostatnio w praktyce Kancelarii z ciekawym problemem dotyczącym powyższego obszaru, który powstał w trakcie procesu sprzedaży przedsiębiorstwa zajmującego się właśnie powyższą działalnością.
Na powyższymi tle powstały między innymi dwie dość ważne prawne kwestie problematyczne.
Po pierwsze czy można przenieść na nabywcę tego typu przedsiębiorstwa posiadane przez zbywcę ważne pozwolenie na zbieranie odpadów?
Tu odpowiedź jest w miarę oczywista choć niestety niekorzystna dla potencjalnego nabywcy przedsiębiorstwa, który zamierza kontynuować działalność w zakresie zbierania „złomu”. Ustawa o odpadach z dnia 14 grudnia 2012r. nie przewiduje jakichkolwiek procedur czy możliwości przeniesienia zezwolenia na zbieranie czy przetwarzanie odpadów na inny podmiot, a do tego, zgodnie z art. 48 tej ustawy, zezwolenie na zbieranie i przetwarzanie odpadów wygasa miedzy innymi jeżeli podmiot objęty zezwoleniem zaprzestał działalności objętej zezwoleniem lub z innych powodów zezwolenie stało się bezprzedmiotowe”.
Można oczywiście teoretycznie próbować poddawać w wątpliwość, czy przepis powyższy powinien znaleźć zastosowanie w analizowanej sytuacji. Połączenie obu przesłanek wygaśnięcia zezwolenia, tj.: „zaprzestał działalności” lub „innych przyczyn” określnikiem „bezprzedmiotowe” można przecież interpretować tak, że zaprzestanie działalności przez podmiot objęty tym zezwoleniem, ale w sytuacji gdy nie powoduje faktycznej bezprzedmiotowości samego zezwolenia (np. gdy zaprzestanie tej działalności związane jest z przejęciem i dalszym kontynuowaniem jej przez innym podmiot) nie uaktywnia przepisu, a zatem nie powoduje wygaśnięcia zezwolenia, a jedynie konieczność uaktualnienia danych podmiotu, któremu zezwolenie będzie nadal przysługiwać przysługuje, albo co najwyżej formalnego przeniesienia tego zezwolenia na nowy podmiot. Próby takiej interpretacji rozbiją się jednak o ogólne zasady generalnej nieprzenoszalności decyzji administracyjnych, a także o stanowisko doktryny i orzecznictwa sądowego, które w tym konkretnym przypadku wyłączyło juyż wprost możliwość sukcesji lub przeniesienia administracyjnego tego typu zezwoleń (tak np.: Komentarz do art. 41 ustawy o odpadach pod redakcją Bartosza Rakoczego, LexisNexis 2013 i cytowane tam orzecznictwo, w tym wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 20 lutego 2007 r., II OSK 350/2006 (LexisNexis nr 1415223) i wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 kwietnia 2011 r., II OSK 654/2010 (LexisNexis nr 2540125). Niestety też w ustawie o odpadach brakuje rozwiązania analogicznego do art. 189[1] ustawy prawo ochrony środowiska, mającego zastosowanie do niektórych innych zezwoleń „środowiskowych”
Wypada zatem zastanowić się nad drugim pytaniem.
Czy uzyskanie nowego zezwolenia na zbieranie odpadów, przez nabywcę przedsiębiorstwa, obwarowane jest wszelkimi wymogami „pierwszego” zezwolenia, w szczególności czy nabywca przedsiębiorstwa będzie zobligowany do uzyskania na nowo decyzji środowiskowej?
W tym przypadku będzie można prawdopodobnie udzielić zainteresowanemu nabywcy pozytywnej i korzystnej odpowiedzi, choć nie unikniemy jednak wysiłku dokonania pewnej interpretacji prawa.
Zgodnie z art. 71 i 72 ustawy o udostępnianiu z dnia 3 października 2008r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku), oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeń wykonawczych, przedsięwzięcie polegające na planowanym rozpoczęciu działalności w zakresie punktów zbierania lub przeładunku złomu wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach tej inwestycji.
Do jednak dość czasochłonne i wymagające dobrego przygotowania – po stronie zainteresowanego przedsiębiorcy – postępowanie administracyjne, obarczone też dość znacznym ryzykiem niepewności jego wyniku. Dla inwestora niezwykle zatem istotna może być możliwość ewentualnego uniknięcia potrzeby jego prowadzenia.
Przed dniem 24 grudnia 2015 r. możliwość taka nie występowała. Obecnie jednak, w związku z nowelizacją, która weszła wtedy w życie[2], możliwość taką daje nam art. 72 ust 2a ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku. Zgodnie z tym przepisem wymogu uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, przed uzyskaniem zezwoleń, z którymi co do zasady wiąże się taka konieczność, nie stosuje się jednak, między innymi, w przypadku gdy „jest to drugie lub kolejne zezwolenie dla zrealizowanego przedsięwzięcia nieulegającego zmianie”.
Powyższy przepis pozwoli zatem potencjalnemu nabywcy przedsiębiorstwa zajmującego się zbieraniem złomu na uzyskanie zezwolenia na taką działalność w sposób uproszczony, czyli bez potrzeby uzyskiwania decyzji środowiskowej. Stanie się tak jednak wyłącznie wtedy, gdy uznamy, że zmiana podmiotu prowadzącego przedsięwzięcie, nie jest według ustawodawcy zmianą samego przedsięwzięcia („przedsięwzięcie nieulegające zmianie”).
Zgodnie z art. 3 ust 1 pkt 13 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku, pod pojęciem przedsięwzięcia – rozumie się zamierzenie budowlane lub inną ingerencję w środowisko polegającą na przekształceniu lub zmianie sposobu wykorzystania terenu, w tym również na wydobywaniu kopalin; przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty;
Moim zdaniem powyższa definicja jasno wskazuje, iż podmiot prowadzący dane przedsięwzięcie nie jest definicyjnym elementem składowym tego przedsięwzięcia. Inaczej mówiąc jedno i to samo przedsięwzięcie może być realizowane przez ten albo inny podmiot. Według mojej zatem oceny, wymóg zachowania niezmienności przedsięwzięcia, w celu uniknięcia następnie chociażby obowiązku uzyskania decyzji środowiskowej, ma charakter przedmiotowy i oznacza jedynie wymóg zachowania warunków prowadzenia przedsięwzięcia, a nie wymóg zachowania podmiotu je realizującego.
Podsumowując, moim zdaniem, oznacza to, że jeżeli warunki i procesy przetwarzania lub zbierania odpadów, w przejmowanym przedsiębiorstwie nie ulegają zmianie, to uzyskanie nowej decyzji środowiskowej nie jest konieczne.
Powyższą okoliczność, zainteresowany nabywca przedsiębiorstwa zajmującego się zbieraniem lub przetwarzaniem złomu, będzie zobligowany wykazać w trakcie postępowania o wydanie zezwolenia na prowadzenie tego typu działalności.
[1] Art. 189. 1. Podmiot, który staje się prowadzącym instalację lub jej oznaczoną część, przejmuje prawa i obowiązki wynikające z pozwoleń dotyczących tej instalacji lub jej oznaczonej części.
- Podmiot, o którym mowa w ust. 1, występuje niezwłocznie z wnioskiem o zmianę pozwoleń w zakresie oznaczenia prowadzącego instalację.
[2] Art. 72 ust. 2a zmieniony przez art. 1 pkt 34 lit. c ustawy z dnia 9 października 2015 r. (Dz.U.2015.1936) zmieniającej nin. ustawę z dniem 24 grudnia 2015 r.
